Σύμφωνα με την παράδοση, η Θεοτόκος παραπλέοντας τον Άθω μαζί με τον Ευαγγελιστή Ιωάννη, όταν πήγαιναν να επισκεφθούν τον Λάζαρο στην Κύπρο και εν μέσω μιας φοβερής θαλασσοταραχής, αποβιβάστηκαν στον χώρο όπου σήμερα βρίσκεται η Μονή Ιβήρων. Η Παναγία θαυμάζοντας το τοπίο ζήτησε από τον Χριστό να της παραχωρήσει το όρος για δώρο. Έτσι και έγινε. Από τότε ο τόπος αυτός ονομάζεται Άγιον Όρος ή Περιβόλι Της Παναγίας.
Κατά την Βυζαντινή Περίοδο, το Άγιο Όρος γνώρισε μεγάλη ακμή, ο ησυχασμός υποστηρίχτηκε από τους βυζαντινούς αυτοκράτορες και ο αριθμός των μοναχών αυξήθηκε κατά πολύ, ενώ απαγορεύεται πια η είσοδος των γυναικών στην μοναστική πολιτεία, κάτι που τηρείται μέχρι και σήμερα. Κατά την Οθωμανική κυριαρχία η οικονομική κατάσταση των μονών χειροτέρεψε λόγω της βαριάς φορολογίας που επιβλήθηκε από τους Οθωμανούς. Έτσι λοιπόν τα μοναστήρια αδειάζουν και οι μοναχοί αποχωρούν. Παρόλα αυτά, η ιδέα για την διάδοση της παιδείας χτίζει την Αθωνιάδα Ακαδημία, στην οποία διδάσκονται θεολογία, φιλοσοφία και λογική. Εκεί δίδαξαν μεγάλοι διδάσκαλοι όπως ο Ευγένιος Βούλγαρης, ο Κοσμάς Αιτωλός και πολλοί άλλοι. Η Επανάσταση της Χαλκιδικής ήταν πραγματικά μία μεγάλη καταστροφή για το Άγιο Όρος.
Γυναίκες και παιδιά βρήκαν καταφύγιο στο Άγιο Όρος, όμως τουρκικές στρατιωτικές δυνάμεις σφάγιασαν μοναχούς, γυναικόπαιδα και καταστρέψανε πολύτιμους θησαυρούς. Στις 2 Νοεμβρίου 1912, το Ελληνικό Ναυτικό απελευθερώνει το Άγιο Όρος με το θωρηκτό «Αβέρωφ» και εντάσσεται πάλι στο ελληνικό κράτος. Κατά την διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, η Ιερά Επιστασία ζήτησε από τον Χίτλερ να λάβει το Άγιο Όρος υπό την προστασία του και έτσι οι Γερμανοί κατακτητές δεν ενόχλησαν τις μονές. Από την δεκαετία του 1970 και μετά παρατηρήθηκε μία νέα αναγέννηση στην χερσόνησο. Πολλοί μοναχοί αναζητούν την ασκητική ζωή στο μοναδικό ζωντανό μνημείο του κόσμου.
112 χλμ. 1:50 ΄ Νέα Καλλικράτεια – Νέα Μουδανιά – Σιθωνία – Ουρανούπολη
Βρίσκεται 1,5 χιλιόμετρα βορειοανατολικά του Βατοπεδίου και 4 χιλιόμετρα από την Ορμύλια, είναι το μεγαλύτερο στην Ελλάδα και με οικουμενική ακτινοβολία, φιλοξενώντας 130 άτομα, εκ των οποίων 110 μοναχές και 20 ιερείς, δόκιμες μοναχές, εργάτες και διοικητικά στελέχη. Είναι ένα από τα πολλά μετόχια του Αγίου Όρους στην περιοχή της Ορμύλιας. Είχε την έκταση του σημερινού χωριού Βατοπεδίου, το οποίο μετά την απαλλοτρίωση του 1924 δόθηκε στους πρόσφυγες όπου και κτίστηκε το ομώνυμο χωριό. Μαρτυρίες για την ύπαρξη του Βατοπεδινού μετοχιού έχουμε από τον 12ο αιώνα. Στο μετόχι έμειναν αρχικά ένα κεντρικό κτίριο του 1903, ένα μικρό εκκλησάκι αφιερωμένο στον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου και λίγοι μικροί αποθηκευτικοί χώροι. Το 1974 αγοράζεται από την Μονή Σίμωνος Πέτρας και πλέον ως Σιμωνοπετρίτικο μετόχι δίνεται για την εγκατάσταση της γυναικείας αδελφότητας η οποία τελεί υπό την καθοδήγηση του ηγουμένου της Σίμωνος Πέτρας. Σήμερα το Μοναστήρι είναι Σταυροπηγιακό και Πατριαρχικό και αριθμεί 120 μοναχές με ηγουμένη την γερόντισσα Νικοδήμη. Το σημερινό μοναστήρι αφού ανακαίνισε τα παλιά κτίσματα επεκτάθηκε οικοδομικά για να καλύψει τις ανάγκες της μεγάλης αυτής αδελφότητας διατηρώντας με πολύ σεβασμό το χρώμα της αγιορείτικης παράδοσης.
Το καθολικό είναι ναός βυζαντινού ρυθμού με τρούλο στον οποίο ο επισκέπτης μπορεί να θαυμάσει ψηφιδωτά δάπεδα φιλοτεχνημένα από τις μοναχές αλλά και περίφημες τοιχογραφίες από την αγιογραφική ομάδα της Μονής. Πανηγυρίζει στις 25 Μαρτίου του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου και στις 22 Ιουλίου της Αγίας Μαρίας της Μαγδαληνής η οποία θεωρείται προστάτιδα της κυριάρχου Μονής Σίμωνος Πέτρας.
Το Kέντρο «Παναγία η Φιλανθρωπινή» θεμελιώθηκε το 1982, οκτώ μόλις χρόνια μετά την ίδρυση του Iερού Kοινοβίου Eυαγγελισμού Oρμυλίας, με αρχικό σκοπό να συμπαρίσταται με έμπρακτη προσφορά αγάπης προς πάντες, αποβλέποντας στην βοήθεια, αγωγή, καλλιέργεια συνόλου της προσωπικότητας του ανθρώπου ως εικόνας του Θεού, υπό το φως της μακραίωνας ορθοδόξου μοναστικής παραδόσεως και παράλληλα να προωθεί με αντικειμενική προσφορά την πνευματική, κοινωνική, φιλανθρωπική, ιατρική, παιδευτική, πολιτισμική και καλλιτεχνική ανάπτυξη του λαού της περιοχής.
Νέα Καλλικράτεια – Νέα Μουδανιά- Σιθωνία - Ορμύλια Χαλκιδικής 51 χλμ. 48΄
Πευκοχώρι Χαλκιδικής 67 χλμ. 60’
Ο βυζαντινός Πύργος της Νέας Φώκαιας χτίστηκε σε δεσπόζουσα θέση το 1407 για να φρουρεί το μεγάλο μετόχι της Αγιορείτικης Μονής του Αγίου Παύλου και σώζεται μέχρι σήμερα.
Από τα κτίσματα του μετοχιού σώζονται μόνο δύο τμήματα των δύο μεγάλων ισογείων πτερύγων του 19ου αιώνα και ο ναός των 12 Αποστόλων. Ο ναός αυτός έχει δύο οικοδομικές φάσεις. Το ανατολικό μισό του ναού χρονολογείται πριν την επανάσταση του 1821, ενώ το δυτικό μισό του ναού χρονολογείται στα μέσα του 19ου αιώνα.
Νέα Καλλικράτεια – Νέα Μουδανιά – N. Φώκαια 40 χλμ. 36΄
Ο Απόστολος Παύλος πήγε στην Ιερισσό για να διδάξει τον Χριστιανισμό, αλλά οι Ιερισσιώτες δεν τον δέχθηκαν. Ο Παύλος καταδιωκόμενος δεν εύρισκε που να κρυφτεί και παρακάλεσε τον Θεό να τον σώσει. Κατά θαυμαστό τρόπο άνοιξε μπροστά του χάσμα της γης, στο οποίο μπήκε και γλύτωσε από τους διώκτες του. Κινούμενος μέσα από σήραγγα βγήκε κάποτε, με αντίστοιχο χάσμα, στην Κασσάνδρα. Τα δύο χάσματα υπάρχουν μέχρι σήμερα και είναι αφιερωμένα, ως εξωκλήσια, στον Απόστολο Παύλο ενώ και στα δύο αναβλύζει «αγίασμα».
Νέα Καλλικράτεια – Νέα Μουδανιά – N. Φώκαια 40 χλμ 36΄
Η Ιερά Μονή είναι αφιερωμένη στον Άγιο Ιωάννη τον Θεολόγο και στον Άγιο Αρσένιο τον Καππαδόκη, του οποίου τα Λείψανα βρίσκονται στο Καθολικό της Μονής. Στη Μονή υπάρχει και ο τάφος του Γέροντα Παϊσίου. Οι μοναχές της Ιεράς Μονής Σουρωτής, είχαν πνευματικό καθοδηγητή τους τον μακαριστό Γέροντα Παΐσιο. Στις 12 Ιουλίου 1994 ο Γέροντας εκοιμήθη εν Κυρίω κι ετάφη δίπλα στο ναό του Αγίου Αρσενίου.
N. Καλλικράτεια – Νέο Ρύσιο- Σουρωτή 34 χλμ. 30΄
Η Αγία Αναστασία ήταν κόρη του Ρωμαίου άρχοντα Πραιτέξτατου, η οποία ακολούθησε τη μητέρα της και ασπάστηκε το Χριστιανισμό. Μετά το θάνατο του συζύγου της (τον οποίο αναγκάστηκε από τον πατέρα της να παντρευτεί), διέθεσε την περιουσία της για το Χριστιανισμό και προέτρεπε τους Χριστιανούς να μαρτυρήσουν για την πίστη τους. Οι Ρωμαίοι την συνέλαβαν και την έκαψαν ζωντανή το 304 μ.Χ. Ανακηρύχθηκε Αγία και ονομάστηκε Φαρμακολύτρια, γιατί ανάμεσα στα πολλά της θαύματα, λέγεται ότι έλυνε και τα μάγια, δηλαδή τις φαρμακείες.
Η Μονή Αγίας Αναστασίας της Φαρμακολύτριας κατά την παράδοση ιδρύθηκε από την αυτοκράτειρα Θεοφανώ, σύζυγο του Λέοντα ΣΤ' Σοφού, το 888 μ.Χ. Ωστόσο, δεν υπάρχουν ιστορικές μαρτυρίες για την ύπαρξη μονής κατά τα βυζαντινά χρόνια. Το 1522 ο μοναχός Θεωνάς (μετέπειτα μητροπολίτης Θεσσαλονίκης και άγιος) βρήκε στο σημείο αυτό (μεταξύ Βασιλικών και Γαλάτιστας) ένα ερειπωμένο εκκλησάκι και έφτιαξε ένα μοναστήρι, το οποίο άνθισε και απέκτησε τεράστια ακίνητη περιουσία και πολλά μετόχια, στη Χαλκιδική και όλα τα Βαλκάνια.
Το 1821 οι Τούρκοι έκαψαν το μοναστήρι και το αρχείο του και έσφαξαν όλους τους καλόγερους. Από την εποχή εκείνη σώζεται μόνο η νότια πτέρυγα, με τα σταυροθόλια. Τα υπόλοιπα κτίσματα φτιάχτηκαν μετά την καταστροφή από τους Τούρκους. Στη μονή ανήκει και το εξωκκλήσιο των Αγίων Κηρύκου και Ιουλίττης, το οποίο ιστορήθηκε από Γαλατσιάνους ζωγράφους το 19ο αιώνα, και αποτελεί ένα από τα ελάχιστα σωζόμενα δείγματα μεταβυζαντινής ζωγραφικής στο χώρο της Χαλκιδικής.
Νέα Καλλικράτεια –Ν.Ρύσιο-Σουρωτή-Βασιλικά 38 χλμ. 40΄
